De WKZ treedt op 1 januari 2026 in werking en brengt ingrijpende veranderingen voor de financiering en organisatie van kwaliteitsregistraties met zich mee. In deze nieuwsbrief informeren wij u over de stand van zaken met betrekking tot de implementatie van de WKZ.
De WKZ treedt per 1-1-2026 in werking en biedt een wettelijke basis voor kwaliteitsregistraties zoals NICE en hun gegevensverwerkers om gepseudonimiseerde (bijzondere) persoonsgegevens te verwerken. Daarnaast wordt er een register voor kwaliteitsregistraties ingesteld bij het Zorginstituut Nederland, waardoor de beheersing van kwaliteitsregistraties en vermindering van administratieve lasten worden geborgd. Zorgaanbieders zijn verplicht om gegevens aan te leveren aan kwaliteitsregistraties die in het register zijn opgenomen en dienen deze persoonsgegevens zo dicht mogelijk aan de bron te pseudonimiseren. Tot slot ontstaat er recht op financiering vanuit Zorgverzekeraars Nederland voor de registratiehouder.
De toetsing van de registraties vindt plaats door twee onafhankelijke commissies. De inhouds-governancecommissie (IGC) richt zich op het waarborgen en verbeteren van de inhoudelijke kwaliteit van de registratie, terwijl de data-governancecommissie (DGC) toeziet op de optimalisatie van dataverwerking, datakwaliteit, gegevensbescherming en standaardisatie van gegevensuitwisseling. Door deze uitgebreide toetsing wordt geborgd dat alleen noodzakelijke en relevante gegevens worden verzameld en verwerkt ten behoeve van leren en verbeteren en samen beslissen, en dat dit op een veilige en transparante manier gebeurt. Het Zorginstituut neemt op basis van het advies van de commissies een besluit over opname van een registratie in het register voor kwaliteitsregistraties. De afgelopen drie jaar heeft NICE, net als andere landelijke registraties, intensief gewerkt om aan deze eisen te voldoen en de benodigde goedkeuringen te verkrijgen.
De financiering voor landelijke kwaliteitsregistraties die zijn opgenomen in het register van het Zorginstituut zal via Zorgverzekeraars Nederland (ZN) verlopen. Helaas heeft ZN recent aangegeven dat deze financiering, ondanks de ingangsdatum van de wet per 1 januari 2026, pas per 1 januari 2027 zal starten. Dit is een teleurstellende ontwikkeling met grote gevolgen voor de NICE-registratie. Door de veldpartijen zoals VWS, NVZ, UMCNL en ZN is afgesproken dat het overgangsjaar 2026 via de huidige financieringsstructuur moet worden voortgezet. Daarom ontvangen deelnemende ziekenhuizen ook komend jaar een factuur. Door de extra verplichtingen vanuit de WKZ op het gebied van governance, informatiebeveiliging, compliance en standaardisatie van gegevensuitwisseling zijn de kosten echter aanzienlijk gestegen. Wij vertrouwen erop dat deelnemers de huidige financiering en modules blijven voortzetten in dit overgangsjaar. Alleen dan staat NICE sterk om op financieel gezonde wijze de overstap naar financiering door ZN te maken per 1 januari 2027. Meer informatie over de facturen ontvangt u in januari 2026.
De registratiecommissie IC heeft de gegevensuitvraag voor de NICE-registratie zorgvuldig getoetst op noodzakelijkheid, proportionaliteit en subsidiariteit. Alleen gegevens die essentieel zijn voor de primaire doelen —leren, verbeteren en samen beslissen binnen de IC-zorg— worden verzameld via een MasterDataSet (MDS) en aanvullende modules met specifieke thema’s, zoals beademingsduur. Met opname in het register van het Zorginstituut vormen de MDS en de aanvullende modules samen de basisdataset voor de NICE-registratie en vervalt de oude werkwijze met verplichte en optionele modules. Om de kwaliteit van zorg te monitoren, betrouwbaar te benchmarken en trends en verbeterpunten te signaleren, is het noodzakelijk dat de vastgestelde basisdataset door alle IC’s wordt aangeleverd. De registratiecommissie IC zal jaarlijks de indicatoren en variabelen kritisch evalueren, waarbij automatisering van de gegevensaanlevering en minimalisatie van administratieve lasten belangrijke voorwaarden zijn. Wij verzoeken deelnemers om in het overgangsjaar tot centrale financiering geen modules stop te zetten en de gegevensaanlevering te continueren. Tijdelijk stoppen en later weer opstarten van de aanlevering verstoort niet alleen het gebruik van deze data voor het continu monitoren, leren en verbeteren, maar onderbreekt ook de geautomatiseerde processen en zorgt onnodig voor extra werkzaamheden en kosten. IC’s die door ICT-problemen tijdelijk niet kunnen aanleveren, ontvangen wel terugrapportages en krijgen ondersteuning om de aanlevering weer op gang te brengen.
Met de inwerkingtreding van de WKZ verandert de rolverdeling van de partijen die betrokken zijn bij het beheer van de NICE-registratie. Stichting NICE wordt als registratiehouder verwerkingsverantwoordelijk voor de kwaliteitsregistratie. Dit vereist een nieuwe overeenkomst tussen uw instelling en Stichting NICE, conform de wettelijke eisen. De verwerking van de NICE-registratie blijft bij de afdeling Klinische Informatiekunde van het Amsterdam UMC, maar het contract met de verwerker verloopt voortaan via Stichting NICE als verwerkingsverantwoordelijke. Voor de nieuwe contracten tussen genoemde partijen worden standaardcontracten gebruikt zoals opgesteld door de DGC en geaccordeerd door NVZ en UMCNL. In de komende maanden ontvangt u de nieuwe contracten, die pas in werking treden zodra de NICE-registratie officieel is opgenomen in het register van het Zorginstituut. Tot die tijd blijven de bestaande afspraken van kracht.
Met de inwerkingtreding van de WKZ zijn zorgaanbieders verplicht om gegevens gepseudonimiseerd aan te leveren. Voor de NICE-registratie is dit al het geval en voldoen de aanleverende ziekenhuizen aan de minimale wettelijke eisen. Het is echter onwenselijk dat elke zorgaanbieder eigen pseudoniemen maakt, omdat patiënten dan niet over de keten gevolgd kunnen worden. Daarom wordt pseudonimisering landelijk georganiseerd, onder leiding van de projectgroep ‘Pseudonimisering gezondheidsgegevens voor veilig en efficiënt hergebruik’ van het SSC-DG, in samenwerking met ZorgTTP. De NICE-registratie zal samen met betrokken partijen en deelnemers onderzoeken hoe pseudonimisering via ZorgTTP kan worden ingericht, waarbij ook gegevensaanlevering via FHIR mogelijk moet blijven. Zodra hier meer duidelijkheid over is, informeren wij u verder.
We kunnen ons voorstellen dat deze brief en de nieuwe wet vragen oproepen. We zullen daarom begin 2026 een
webinar organiseren waar we de onderwerpen uit deze brief nogmaals kort toelichten maar waar vooral ruimte zal
zijn voor u om vragen te stellen. Mocht u nu al dringende vragen hebben dan kunt u deze via